Szata roślinna Poleskiego Parku Narodowego jest bardzo interesująca. Formacjami roślinnymi, które przeważają w Parku i jego sąsiedztwie są torfowiska, łąki i lasy. Najbardziej charakterystycznym i najcenniejszym elementem Poleskiego Parku Narodowego są rozległe torfowiska, wyróżniające ten obszar spośród wszystkich innych parków narodowych w Polsce. Tutaj spotykamy trzy typy torfowisk: wysokie, przejściowe i niskie. Zbiorowiska roślinne, zanim uzyskały swój obecny charakter, kształtowały się przez około 11 tysięcy lat. W ciągu tego czasu jeziora stopniowo zarastały roślinnością, przy czym tempo wzrostu było zróżnicowane. Małe i płytkie zbiorniki, położone w rejonach żyźniejszych, zarastały najszybciej. Część z nich zarosła już całkowicie. Jeziora duże, głębokie, pochodzenia krasowego, o wodach ultrasłodkich do dzisiaj pozostały zarośnięte tylko w bardzo niewielkim stopniu. Interesującym zjawiskiem związanym z terenem Parku, a w szczególności z jego jeziorami, jest proces ich zarastania i kształtowania się wokół nich torfowisk. Gdy produkcja substancji organicznej w wodzie przewyższa tempo ich mineralizacji, z martwych organizmów planktonowych, a następnie z wyższych roślin wodnych powstają złoża mułu, tzw. gytia. Szczególnie dużo mułu gromadzi się przy brzegach jeziora, co jest początkiem powstawania gleb podwodnych. Zajmowane są one następnie przez zespoły trzcin, później zespoły wielkich turzyc. Szybkość procesów zarastania zależy od zawartości w wodzie substancji pokarmowych. W wodach żyznych, eutroficznych torfowisko powstaje szybko i zbiornik zarasta całkowicie. Gromadzenie się mułu na dnie zbiorników o wodach ubogich w składniki mineralne (takie przeważały na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim) doprowadza do pogorszenia się sytuacji pokarmowej i tylko w strefie bezpośrednio przylegającej do brzegu może być ona korzystniejsza. W takich warunkach tworzą się wokół brzegów pływające kożuchy roślinne, tzw. spleja. Składa się ona głównie z mchów, torfowców i roślin wyższych, o niewielkich wymaganiach pokarmowych. W Poleskim Parku Narodowym takie pływające, silnie uginające się pod ciężarem człowieka kożuchy otaczają jeziora: Długie, Moszne i Karaśne. Przestrzenie między jeziorami zajmują torfowiska porośnięte karłowatą sosną, brzozą i wierzbą. Dzięki temu obszar Parku jest miniaturą europejskiej tundry i lasotundry, wysuniętą najdalej w Europie na południowy zachód. Rozległością i stanem zachowania torfowisk teren parku może konkurować jedynie z Bagnami Biebrzańskimi. Zachowanie się wielu reliktów roślinności borealnej i atlantyckiej oraz nagromadzenie innych rzadkich gatunków sprawia, że obszar Parku jest jedyną w swoim rodzaju osobliwością na skalę europejską. Dzięki temu pod względem różnorodności biologicznej Poleski Park Narodowy należy do czołówki krajowych parków narodowych. Najciekawsze na terenie parku są zbiorowiska ekosystemów wodno-torfowiskowych o unikalnej florze. Jednak nie mniej wartościowymi są tu naturalne, powstałe z samosiewu lasy bagienne, reprezentowane przez brzeziny bagienne, bory bagienne i olsy. Lasy zajmują w parku 49% jego powierzchni, ale należy wspomnieć, że 21% to leśne zbiorowiska torfowiskowe. Natomiast bezleśne, otwarte torfowiska i torfowiska zaroślowe występują na 20% powierzchni parku, łąki i pastwiska na około 20%, grunty orne zajmują 5%, a wody powierzchniowe (jeziora, stawy i drobne zbiorniki wodne) około 5%. Bogactwo florystyczne i zróżnicowanie fitosocjologiczne uwarunkowane jest dużym zróżnicowaniem środowisk, a miejscami również ich nieznacznym przekształceniem przez gospodarkę człowieka.
|
